Lipoedeem is een chronische aandoening. Je kunt niet genezen van lipoedeem. Wel kun je, naast medische zorg, letten op je leefstijl en op voeding. De juiste voeding helpt om je immuunsysteem op orde te houden en zorgt voor energie. De juiste voeding is niet hetzelfde als lijnen of diëten. Veel lijnen kan juist zorgen voor ondervoeding en het ‘jojo-effect’.

Er zijn aanwijzingen dat patiënten met lipoedeem een verstoorde energiebalans hebben. Je eet, en krijgt daardoor calorieën binnen. En calorieën verbrand je door bijvoorbeeld beweging. Door lipoedeem ben je vaak minder actief vanwege de klachten. Je lichaam verbrandt minder calorieën. De balans tussen eten en verbranden raakt verstoord.

We weten dat patiënten met lipoedeem als gevolg van de pijn en zware benen minder kunnen bewegen. Daardoor wordt de spieractiviteit vaak beperkter dan bij mensen zonder lipoedeem. Het is in ieder geval lastiger om te bepalen hoeveel calorieën en voeding geschikt voor je zijn. Een diëtist kan helpen. Met tips, een voedingsadvies en bij het omgaan met eten. Een aantal voedingstips hebben we hier op een rij gezet.

Gezond en regelmatig eten

Gezond en regelmatig eten is belangrijk, en dan het liefst drie goede maaltijden per dag.

Luisteren naar je lichaam

Lijnen is zeker niet de eerste oplossing als het gaat om gezond eten bij lipoedeem. Het resultaat van strenge diëten is meestal juist dat je uiteindelijk aankomt. Het is niet zo simpel om te verklaren waarom iemand aankomt. Stress, gewoontes, verwachtingen van familie of vrienden, medicijnen, slaap en beweging zijn bijvoorbeeld van invloed op je gewicht. Je hebt niet op alle omstandigheden om je heen invloed, maar wel op wat je eet. Je lijf geeft zelf goed aan wat het nodig heeft, maar het is de kunst om te leren luisteren naar die signalen van je lijf.

Ondervoeding als je overgewicht hebt? Ja, dat kan!

Om fit en energiek te blijven heb je voldoende eten nodig. Eten zorgt voor voedingsstoffen, bijvoorbeeld bouwstoffen en vitamines, mineralen en vezels. Als je jarenlang te weinig eet, zul je inleveren in spiermassa en ligt ondervoeding op de loer. Een combinatie van structureel te weinig bouwstoffen, vitamines en mineralen in combinatie met een chronische aandoening – zoals lipoedeem of obesitas – veroorzaakt vaak al snel ondervoeding. Het is dan belangrijk om niet te gaan lijnen, maar om je lichaam weer op orde te brengen met gezonde, uitgebalanceerde voeding. Als je die voeding combineert met het opvoeren van je beweegpatroon, dan hoef je niet bang te zijn om aan te komen.

Gezonde voeding helpt om ontstekingen te voorkomen

Teveel, te weinig of bewerkt eten zorgen ervoor dat je lichaam uit balans raakt. Of dat je lichaam teveel insuline aanmaakt. Met als gevolg mogelijke ontstekingsreacties (inflammaties). Die ontstekingsreactie veroorzaken pijn en vermoeidheid.

Je kunt je lichaam helpen om weinig insuline aan te maken door (snelle) koolhydraten te beperken en tijd in te plannen tussen de maaltijden. Onbewerkt eten, vezels en gezonde vetten helpen je om het immuunsysteem te verbeteren (en hebben daardoor een zogenaamde anti-inflammatoire werking). Je voelt je beter: veel vrouwen met lipoedeem hebben minder last van pijn als ze letten op goede voeding.

Met bewerkt eten bedoelen we bijvoorbeeld de suikers in koekjes en snacks, voeding in pakjes en zakjes en kant en klare voedingsmiddelen.

Hoe vermijd je ontstekingen?

• Plan tijd tussen de maaltijden door, in plaats van vaak kleine maaltijden
• Vermijd suiker en witmeel uit bewerkt eten en eet minder koolhydraten
• Beperk het eten van (bewerkt) vlees
• Eet vette vis, lijnzaad-, koolzaad- en walnotenolie voor een gezonde dosis omega-3 vet
• Eet dagelijks een handje noten en/of pindakaas
• Eet avocado en eieren
• Groente is goed, je kunt groente verspreid over de hele dag eten, in alle kleuren. Kies daarbij ook voor koolsoorten: broccoli, bloemkool, boerenkool, spruitjes, witte kool, groene kool, spitskool en rode kool
• Eet bessen, bramen, kersen en frambozen
• Maak gebruik van probiotica en vezels uit Kefir, gefermenteerde groente, volkorengranen en fruit
• Gebruik gember en kurkuma bij de bereiding van je maaltijden

Welke voeding is niet goed voor je immuunsysteem?

• Bewerkte voeding
• Een hoge dosis koolhydraten, vooral geraffineerde koolhydraten. Bijvoorbeeld: witte bloem, witte rijst en pasta, witbrood, suiker en alles wat van suiker gemaakt is
• Vlees, en dan vooral rood en bewerkt vlees

Voedingssupplementen
Eventueel kun je aanvullend voedingssupplementen gebruiken. Bijvoorbeeld vitamine D, zink, selenium, Q10 en magnesium. Je diëtist kan je daarover goed advies geven.

Neem contact op met een lipoedeemdiëtist om je doelen te realiseren!

• Heeft kennis en inzicht over lipoedeem
• Luistert goed naar je klachten en je leven met lipoedeem
• Biedt hulp bij het realiseren van je doelen en helpt je om samen een plan op te stellen
• Helpt je om (opnieuw) een gezonde relatie met voeding te krijgen
• Zorgt voor regelmaat in je behandeling, helpt je eventuele valkuilen te vermijden en geeft advies zodat bijvoorbeeld veranderingen in je leven geen terugval veroorzaken

Onderzoek: leren van patiënten

In februari dit jaar beginnen twee studenten diëtetiek, Anne Ram en Silke van Dijk, van de Hanzehogeschool in Groningen met een onderzoek naar voeding in relatie tot lipoedeem. Patiënten staan centraal in het onderzoek. De studenten interviewen patiënten over hun leven met lipoedeem en over hun eetgedrag. Ze zoeken antwoorden op vragen als waar je tegenaan loopt als het gaat om lipoedeem en voeding, en wat zorgverleners voor je kunnen doen. Het onderzoek wordt begeleid door Bea Koet en Lise Maren Kloosterman, verbonden aan het Expertisecentrum Lymfovasculaire Geneeskunde (ECL).

Lise Maren:

‘We willen van patiënten zelf weten wat zij nodig hebben. Het is een kwalitatief onderzoek: dat wil zeggen dat deelnemers aan het onderzoek gevraagd wordt naar hun ervaring en beweegreden. We willen leren van patiënten. Want er zijn, als het gaat om voeding en lipoedeem, nog veel vragen waar we geen antwoord op hebben. We willen weten wat wij als zorgverlener voor je kunnen doen als het gaat om het bevorderen en bewaren van een gezond gewicht. We missen informatie omdat er nog weinig onderzoek is gedaan. Zijn er eigenlijk problemen met eetgedrag bij mensen die lipoedeem hebben? Zijn er problemen met voeding? Ervaren patiënten problemen of denken wij als zorgverleners dat die problemen er zijn?’

Lees het hele artikel op onze website.

Over lipoedeem

Wil je meer weten over lipoedeem, bekijk dan onze informatie-pagina.

Ervaringsverhalen

Rochelle over lipoedeem:

“Ik hoop voor iedereen die te maken heeft met lipoedeem dat er wat meer begrip komt. Ook qua werk en financiën. Ik hoop dat lipoedeem erkent wordt als ziekte en dat daar ook beleid op wordt gemaakt.”

Lees het verhaal van Rochelle en de verhalen van andere patiënten.

Deze pagina met informatie over voeding bij lipoedeem is samengesteld in samenwerking met Bea Koet, MSc diëtist, ECL Nij Smellinghe Drachten, Kenniscentrum Lipoedeem Nederland